مدل های سوال-پاسخ چند ارزشی (polytomous IRT)

مدل های سوال-پاسخ دو ارزشی، این محدودیت را دارند که در بسیاری از چارچوب پاسخ هایی را که روان شناسان به کار می برند نمی توان به صورت درست و غلط نمره گذاری کرد. شمار زیادی از ابزارهای اندازه گیری، به ویژه در حوزه سنجش نگرش و شخصیت با سوال های چند گزینه ای به صورت طبقه های چندگانه مرتب شده وجود دارند. برای این نوع داده ها، مدل های سوال-پاسخ چند درجه ای مورد نیاز است تا بین سطح صفت آزمودنی و احتمال پاسخ دادن به یکی از طبقه ها یک رابطه غیر خطی ارائه شود. بسیاری از این مدل های سوال پاسخ چند ارزشی وجود دارند و همه سال مدل های جدیدی نیز پیشنهاد می شود (شریفی و همکاران، 1388).

شش مدل مرسوم آن عبارتند از :

1. the Graded Response Model (GRM; Samejima, 1969);

 2. the Modified Graded Response Model (MGRM; Muraki, 1990);

 3. the Partial Credit Model (PCM; Masters, 1982);

4. the Generalized Partial Credit Model (GPCM; Muraki, 1992);

 5. the Rating Scale Model (RSM; Andrich, 1978);

6. the Nominal Response Model (NRM; Bock, 1972).

انواع مدل های سوال-پاسخ چند ارزشی (polytomous IRT)

بسته R	تعداد پارامترها	ارائه کننده	مدل	ردیف
ltm	2 پارامتری: شیب سوال آستانه بین طبقه ای	سیم جیما، 1969	مدل پاسخ مدرج Graded response model (GRM)	1
mirt	2 پارامتری: شیب سوال آستانه بین طبقه	موراکی، 1990	پاسخ مدرج تعدیل شده Modified Graded response model (M-GRM)	2
eRm	1 پارامتری: تقاطع (دشواری نسبی مراحل)	ماسترز، 1982	مدل امتیاز پاره ای Partial credit model (PCM)	3
ltm	2 پارامتری: تقاطع (دشواری نسبی مراحل) شیب	موراکی، 1992	مدل امتیاز پاره ای تعمیم یافته Generalized partial credit model (G-PCM)	4
eRm	1 پارامتری: نقاط تقاطع (سطح دشواری مراحل)	آندریچ، 1978	مدل مقیاس درجه بندی Rating scale model (RSM)	5
mirt	2 پارامتری: شیب خط اثر برای طبقه عرض از مبدا برای طبقه	باک، 1972	مدل پاسخ اسمی Nominal response model (NRM)	6

استفاده از بسته های در نرم افزار eRM و ltm در نرم افزار R

ویژگی های روانسنجی سوال های پرسشنامه سبک های فرزندپروری بر اساس نظریه سوال-پاسخ

شرط اصلی استفاده از پرسشنامه ها، روایی و اعتبار آن هاست. در این پژوهش، ویژگی های روان سنجی سوال های پرسشنامه شیوه های فرزندپروی بر اساس نظریه سوال-پاسخ بررسی شده است. جامعه آماری پژوهش، 567 نفر از مادران دانش آموزان دوره ابتدایی شهر تهران است که به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. این پژوهش، با توجه به ماهیت موضوع و اهداف آن، تحقیق توصیفی بر اساس روش های روا سنجی است. در برازش مدل های نظریه سوال-پاسخ با سوالهای پرسشنامه و برآورد سطح دشواری و ضریب تشخیص پرسش ها به تفکیک خرده مقیاس ها، از بسته eRM و بسته ltm در نرم افزار R  استفاده شد. یافته ها نشان داد مدل پاسخ مدرج در مقایسه با مدل امتیاز پاره ای، با سوال های پرسشنامه شیوه های فرزند پروری برازش بهتری داشته است. نتایج برآرد پارامترهای پرسش و منحنی ویژگی های پرسش، نشان داد که پرسش های 14 و 21 و 24 از شیوه فرزند پروری آزادگذار، پرسش های 4 و 1 از شیوه های فرزند پروری اقتدار منطقی و پرس های 12 و 18 از شیوه های فرزند پروری استبدادی دارای میزان مطلوبیت پایینی بوده اند.

واژگان کلیدی: ویژگی های روان سنجی، شیوه های فرزندپروی بامریند، نظریه سول-پاسخ

منبع: نیکزاد، سپیده؛ مینایی، اصغر و حسنی، فریبا. (1396) ویژگی های روانسنجی سوال های پرسشنامه سبک های فرزندپروری بر اساس نظریه سوال-پاسخ، فصلنامه مطالعات اندازه گیری و ارزشابی آموزشی، سال هفتم، شماره 18، ص. 27-7