نقشه حرارتی Heat Map

نقشه حرارتی یا  Heat Map  نمایش گرافیکی دو بعد داده است که از رنگ برای نشان دادن ارتباط بین دو متغیر مختلف استفاده می­ شود. تنوع در رنگ ممکن است بر اساس رنگ یا شدت آن باشد. برای این نوع نقشه، نحوه رنگ آمیزی رنگ­ها با توجه به مقادیر عددی وجود دارد و برای فهم رنگ ها، یک کلید برای بینندگان  نقشه ارائه می شود.

نمونه ای از نقشه حرارتی را می توان از طریق نرم افزار R  با کمک بسته GDINA به دست آورد. با کمک ای نمودار می توان سوالاتی که همبستگی بالایی با هم دارند را شناسایی و سپس حذف کرد. با حذف این نوع سوالات، برازش مدل بهبود پیدا می کند.

به طور مثال در نقشه زیر نقاط خاکستری یعنی دو سوال مستقل از هم هستند و نیازی به حذف آن ها نیست ولی نقاط قرمز و نارنجی یعنی رابطه بین دو سوال زیاد است به طوری که مقدار معناداری آن ها کم تر از 0.05 است و باید حذف شوند. نقاط قرمز یعنی شدت همبستگی خیلی زیاد است و نقاط نارنجی یعنی بین دو سوال همبستگی وجود دارد ولی شدت همبستگی بین آن ها به شدت همبستگی بین دو سوال با نقاط قرمز نیست. کلید رنگ ها سمت راست نقشه آمده است.

لازم است سوالاتی که دارای همبستگی هستند و در نقشه با رنگ قرمز یا خاکستری نشان داده شده است در یک فرایند گام به گام حذف شوند و نقشه ای ارائه شود که فقط در آن رنگ خاکستری دیده شود. نمونه این نقشه را می توان در شکل زیر دید. این نقشه نشان می دهد که همبستگی بین جفت سوال ها، مطلوب است و برازش وجود دارد.

نمونه پژوهش با روش فراتحلیل و مدل معادلات چندسطحی

عنوان: بررسی فراتحلیلی تأثیر پیشرفت تحصیلی فردی و ​​مدرسه ای در علوم بر خودپنداره دانش آموزان

هدف: بررسی تأثیر میانگین پیشرفت فردی و مدرسه ای بر خودپنداره دانش آموزان در علوم بود.

روش: از داده‌های چهار چرخه اخیر مطالعه بین‌ المللی روند آموزش ریاضیات و علوم (TIMSS) استفاده شد و یک فراتحلیل داده‌های فردی دو مرحله‌ای برای بررسی رابطه بین پیشرفت و خودپنداره در علوم انجام شد. در مرحله اول، مدل سازی معادلات ساختاری چند سطحی برای هر مجموعه داده انجام شد. علاوه بر این، اندازه‌های اثر از طریق فراتحلیل با یک مدل اثر تصادفی سه سطحی ترکیب شدند. علاوه بر این، تجزیه و تحلیل تعدیل کننده اثر متغیرهای سال، پایه و میزان طبقه بندی در کشورها انجام شد.

یافته ها: نتایج حاکی از تأثیر مثبت و معنادار پیشرفت تحصیلی فردی در علوم بر خودپنداره بود. از سوی دیگر، رابطه میانگین پیشرفت تحصیلی مدرسه ای در علوم بر خودپنداره منفی بود. نتایج با در نظر گرفتن اثر ماهی بزرگ در حوض کوچک (مارش و پارکر، 1984) مورد بحث قرار گرفت.

مقیاس نیوکاسل-اتاوا (NOS) برای ارزیابی کیفیت مطالعات غیرتصادفی در فراتحلیل

The Newcastle-Ottawa Scale (NOS) for assessing the quality of nonrandomised studies in meta-analyses

مقیاس نیوکاسل-اتاوا چیست؟

مقیاس نیوکاسل-اتاوا (NOS)  با همکاری مداوم دانشگاه‌های نیوکاسل استرالیا و اتاوا کانادا تدوین شده است. هدف آن ارزیابی کیفیت مطالعات غیرتصادفی (مطالعات مورد-کنترل و کوهورت) از نظر طراحی، محتوا و سهولت استفاده آن به منظور ترکیب ارزیابی‌ کیفیت در تفسیر نتایج فراتحلیل است. این مقیاس دارای یک "سیستم ستاره ای" است که در آن یک مطالعه از سه نظر مورد قضاوت قرار می گیرد: انتخاب گروه های مطالعه، قابلیت مقایسه گروه ها و تعیین در معرض قرار گرفتن یا نتیجه مورد نظر برای مطالعات موردی-کنترل یا کوهورت به ترتیب. این مقیاس، ابزاری آسان و راحت برای ارزیابی کیفیت مطالعات غیرتصادفی به منظور استفاده در یک مرور سیستماتیک است.

راهنمای کدگذاری برای انتخاب مطالعات مورد-کنترل

الف) انتخاب

1) آیا تعریف مورد کافی است؟

2) نماینگر بودن نمونه

3) انتخاب گروه کنترل

4) تعریف گروه کنترل

ب) قابلیت مقایسه

1) مقایسه موارد و کنترل ها بر اساس طرح یا تجزیه و تحلیل

پ) در معرض قرار گرفتن

1) تشخیص در معرض قرار گرفتن

2) نرخ عدم پاسخ

راهنمای کدگذاری برای انتخاب مطالعات کوهورت

الف) انتخاب

1) نماینگر بودن کوهورت در معرض

2) انتخاب کوهورت غیر در معرض

3) تشخیص قرار گرفتن در معرض

4) نشان می دهد که نتیجه مورد نظر در شروع مطالعه وجود نداشت

ب) قابلیت مقایسه

1)     مقایسه کوهورت ها بر اساس طراحی یا تجزیه و تحلیل

پ) نتیجه

1)     ارزیابی نتیجه

2)       دوره پیگیری به اندازه کافی طولانی باشد تا نتایج حاصل شود

3)      کفایت پیگیری کوهورت

نمونه پژوهش با روش مرور سیستماتیک و فراتحلیل

عنوان: آیا مقیاس های هوش وکسلر، پیشرفت تحصیلی در کودکان مبتلا به اختلال کم توجهی-بیش فعالی (ADHD) , یا اوتیسم (ASD) را پیش بینی می کند؟ مرور سیستماتیک و فراتحیل

هدف : هدف مطالعه حاضر بررسی این مطلب است که آیا مقیاس‌های هوش وکسلر، پیشرفت تحصیلی در کودکان 6 تا 16 ساله مبتلا به  ADHD و/یا ASD پیش‌بینی می‌کنند.

روش: مطالعات منتشر شده بین سال‌های 2000 و 2023 در پایگاه‌های اطلاعاتی PubMed، PsycINFO و Education Research Complete جستجو شد. از مقیاس نیوکاسل-اتاوا برای ارزیابی خطر سوگیری استفاده شد. دوازده مطالعه (ADHD n=1,834، ASD n=176) در بررسی وارد شدند و شش نمونه (1112 n= ADHD) از آن‌ها در فراتحلیل گنجانده شدند.

یافته ها: نتایج فراتحلیل به ترتیب همبستگی متوسطی را بین هوش و خواندن کلمه، زبان نوشتاری و ریاضیات نشان داد. به طور مشابه، همبستگی وزنی کلی بین سرعت پردازش و حوزه های پیشرفت تحصیلی ذکر شده در حد متوسط ​​بود. فراتحلیل با نمرات ترکیبی مقیاس های وکسلر اضافی انجام نشد. در ترکیب روایت، ضریب هوشی مقیاس کامل با پیشرفت تحصیلی در هر دو ADHD و ASD و نمرات در ADHD مرتبط بود. تعداد محدود شرکت کنندگان ASD و ناهمگونی نمونه ها باید در هنگام تفسیر نتایج در نظر گرفته شود. به طور کلی، نتایج نشان می دهد که مقیاس وکسلر در پیش بینی پیشرفت تحصیلی در کودکان مبتلا به ADHD یا ASD ارزشمند است. 

پیشنهاد: انگیزه و سایر عوامل مرتبط با پیشرفت تحصیلی باید در این گروه ها بیشتر مورد بررسی قرار گیرد.

منبع:

Marinopoulou, M., Åsberg Johnels, J., Bornehag, C. G., Unenge Hallerbäck, M., & Billstedt, E. (2024). Do Wechsler intelligence scales predict academic achievement in children with ADHD or autism? A systematic review and meta-analysis. Applied Neuropsychology: Child, 1–15. https://doi.org/10.1080/21622965.2024.2361022

معرفی سایت ارائه خدمات مشاوره آماری UCLA

سایت زیر علاوه بر ارائه مشاوره های آماری، به معرفی نرم افزارهای پرکاربرد R  و STATA و SAS  و SPSS و MPLUS و منابع و مثال های مفید در زمینه تحلیل داده می پردازد. برای علاقه مندان به یادگیری تحلیل های آماری پیشرفته به صورت عملی با نرم افزارهای معروف، مطالعه این سایت پیشنهاد می شود:

https://stats.oarc.ucla.edu/

در بخش درباره ما این سایت، متن زیر آمده است:

ماموریت ما کمک به اساتید دانشگاه UCLA، کارکنان و دانشجویان فارغ التحصیل برای انجام تحقیقات عالی با بیشترین تاکید بر تجزیه و تحلیل داده های مربوط به کمک های مالی و انتشارات و همچنین شامل تحقیقات پایان نامه است. ما توصیه‌ها و منابعی را ارائه می‌دهیم تا شما را قادر به توسعه و/یا گسترش مهارت‌های محاسباتی آماری خود کنید و به شما کمک می‌کند تا به طور مستقل از بسته‌های آماری رایج برای تجزیه و تحلیل داده‌های تحقیق استفاده کنید. محتویات وب سایت ما به صورت رایگان ارائه می شود. اگر وب‌سایت ما را برای خودتان مفید می‌دانید و می‌خواهید بازپرداخت کنید، لطفاً کمک مالی را در نظر بگیرید. برای اهدا اینجا را کلیک کنید.